Scaffolding - design by Stefania Orfanidou
1922
The Greek Summer Offensive in Anatolia, which takes place during the Greek–Turkish War of Independence of 1919–1922, ends up with the rout of the Greek army after the collapse of the front, and the generalised expulsion and extermination of a large part of the indigenous Hellenic and Christian population of Asia Minor. Approximately 900,000 refugees from Asia Minor arrive in Greece in the fall of 1922. The 1928 census counts 1,221,849 refugees from Asia Minor, Pontus, Eastern Thrace, and other territories of the former Ottoman Empire. Uprooted from their homes, they settled in Greece after the Treaty of Lausanne and the Convention Concerning the Exchange of Greek and Turkish Populations in 1923. In total 300,000 Muslims from Greece are displaced to Turkey.
Georges Salameh’s personal and family journey is a vivid example of the way displacement and alienation span time, whirling people from place to place. The artist narrates how his ancestors, originating from different regions of the former Ottoman Empire, ended up in Lebanon. His grandfather came from a wealthy family of Smyrna leather merchants with commercial establishments in Smyrna, Constantinople, and Mersin. They were shareholders in a multi-ethnic and multicultural world. In 1922, they endured the sufferings of the Asia Minor Catastrophe. Adult men were executed and the remaining family members fled to Beirut—the grown-up sons first, by boat to Cyprus, and the women and children on foot, along the coast of Mersin. Lebanon becomes the Promised Land, the new homeland.
The Greek Summer Offensive in Anatolia, which takes place during the Greek–Turkish War of Independence of 1919–1922, ends up with the rout of the Greek army after the collapse of the front, and the generalised expulsion and extermination of a large part of the indigenous Hellenic and Christian population of Asia Minor. Approximately 900,000 refugees from Asia Minor arrive in Greece in the fall of 1922. The 1928 census counts 1,221,849 refugees from Asia Minor, Pontus, Eastern Thrace, and other territories of the former Ottoman Empire. Uprooted from their homes, they settled in Greece after the Treaty of Lausanne and the Convention Concerning the Exchange of Greek and Turkish Populations in 1923. In total 300,000 Muslims from Greece are displaced to Turkey.
Georges Salameh’s personal and family journey is a vivid example of the way displacement and alienation span time, whirling people from place to place. The artist narrates how his ancestors, originating from different regions of the former Ottoman Empire, ended up in Lebanon. His grandfather came from a wealthy family of Smyrna leather merchants with commercial establishments in Smyrna, Constantinople, and Mersin. They were shareholders in a multi-ethnic and multicultural world. In 1922, they endured the sufferings of the Asia Minor Catastrophe. Adult men were executed and the remaining family members fled to Beirut—the grown-up sons first, by boat to Cyprus, and the women and children on foot, along the coast of Mersin. Lebanon becomes the Promised Land, the new homeland.
1933 - 1935
The refugee housing compound of Kountouriotika, on Alexandra’s Avenue in Athens, is built with funds provided by the Greek state to accommodate the hundreds of thousands of refugees who flocked to Athens after the Asia Minor Catastrophe.
1944
The Kountouriotika Housing Complex is struck by bullets during the Dekemvriana (‘December events’), a series of clashes fought in Athens from 3 December, 1944–11 January, 1945. The conflict was the culmination of months of tension between the communist EAM, elements of its military wing, the ELAS stationed in Athens, the KKE, and the OPLA on one side; and, on the other side, the Greek government, elements of the Hellenic Army, the Hellenic Gendarmerie, the Cities Police, and the far-right Organization X, among other groups, as well as the British Army. The Dekemvriana led to the Greek Civil War itself.
1975
The Lebanese Civil War breaks out. It turns into a multi-year conflict lasting until 1990. According to estimates, the war resulted in 120,000 deaths and was the cause of a mass exodus of nearly one million people from the country.
1976
At the age of three, he escapes with his family on a boat from Beirut to Larnaca and from there to Piraeus. He spends eleven months in Athens, where he takes his first steps in Greek at a nursery school.
1944
The Kountouriotika Housing Complex is struck by bullets during the Dekemvriana (‘December events’), a series of clashes fought in Athens from 3 December, 1944–11 January, 1945. The conflict was the culmination of months of tension between the communist EAM, elements of its military wing, the ELAS stationed in Athens, the KKE, and the OPLA on one side; and, on the other side, the Greek government, elements of the Hellenic Army, the Hellenic Gendarmerie, the Cities Police, and the far-right Organization X, among other groups, as well as the British Army. The Dekemvriana led to the Greek Civil War itself.
1975
The Lebanese Civil War breaks out. It turns into a multi-year conflict lasting until 1990. According to estimates, the war resulted in 120,000 deaths and was the cause of a mass exodus of nearly one million people from the country.
1976
At the age of three, he escapes with his family on a boat from Beirut to Larnaca and from there to Piraeus. He spends eleven months in Athens, where he takes his first steps in Greek at a nursery school.
1989
He returns in 1989, towards the end of the civil war, now a teenager, unaware that he is migrating permanently and irrevocably. He is another person in exile. In search of his origins and future path, he takes heed of the city and its lethargy as her stepson. He unearths the memories of exile through the lens of his camera.
1994 - 2005
He completes his film studies in Paris and returns to Athens, which embraces him. The echoes of his traumatic experiences and his double Greek-Lebanese identity converge and are contradicted at the same time by the poetics of perpetual return. ‘On the way back home, I cannot recognise in the mirror my ill face looted by the journey’, he writes in his diaries. ‘Monuments and images recast the perpetual journey of return as momentary projections, and, through it, a form of existence in perpetual exile, a worn-out longing and the death of a precarious chronology of History’.
2004
The 2004 Summer Olympic Games are held from 13 to 29 August in Athens, Greece. They leave the metropolitan area with a significantly improved infrastructure, including the Attiki Odos ring road and a subway system. [WP URL]
2005-2017
He spends these years in Palermo, Sicily, a period of ‘self-exile’, as he describes it.
1994 - 2005
He completes his film studies in Paris and returns to Athens, which embraces him. The echoes of his traumatic experiences and his double Greek-Lebanese identity converge and are contradicted at the same time by the poetics of perpetual return. ‘On the way back home, I cannot recognise in the mirror my ill face looted by the journey’, he writes in his diaries. ‘Monuments and images recast the perpetual journey of return as momentary projections, and, through it, a form of existence in perpetual exile, a worn-out longing and the death of a precarious chronology of History’.
2004
The 2004 Summer Olympic Games are held from 13 to 29 August in Athens, Greece. They leave the metropolitan area with a significantly improved infrastructure, including the Attiki Odos ring road and a subway system. [WP URL]
2005-2017
He spends these years in Palermo, Sicily, a period of ‘self-exile’, as he describes it.
2011
The marble Asia Minor Monument in Samos is raised on the south-eastern coast of the island, in the Mycale Strait, 1.25 nautical miles off the coast of Asia Minor. It coexists with the small church of the patron saint of Asia Minor, Agios Chrysostomos of Smyrna, and with the Aliki wetland, which hosts many species of migratory birds.
2015
The European migrant crisis intensifies with mass movements of asylum seekers from western and southern Asia, Africa, and the Balkans to the countries of Central and Northern Europe.
2015
The European migrant crisis intensifies with mass movements of asylum seekers from western and southern Asia, Africa, and the Balkans to the countries of Central and Northern Europe.
2016
According to the UN High Commissioner for Refugees, more than a million refugees fleeing the recent wars in Syria, Iraq, and Afghanistan end up in Greece in 2015, via the Mediterranean Sea. Most of them continue their journey to Northern European countries. However, in March 2016, after the EU–Turkey Deal and the closing of the borders intended to stop the flow of refugees, those who stay behind are trapped on the islands and mainland Greece.
2016
During their research and the preparation of the film Lettre à Théo, the artist and director Elodie Lélu collect many stories through interviews with refugees stranded in Attica, waiting to continue their journey.
2017
In November, he leaves Palermo and resettles in Athens, where he lives and works to this day.
According to the UN High Commissioner for Refugees, more than a million refugees fleeing the recent wars in Syria, Iraq, and Afghanistan end up in Greece in 2015, via the Mediterranean Sea. Most of them continue their journey to Northern European countries. However, in March 2016, after the EU–Turkey Deal and the closing of the borders intended to stop the flow of refugees, those who stay behind are trapped on the islands and mainland Greece.
2016
During their research and the preparation of the film Lettre à Théo, the artist and director Elodie Lélu collect many stories through interviews with refugees stranded in Attica, waiting to continue their journey.
2017
In November, he leaves Palermo and resettles in Athens, where he lives and works to this day.
2023
Scaffolding, an art installation by Georges Salameh, takes place at the B & M Theocharakis Foundation for the Fine Arts and Music in Athens.
Το Ικρίωμα - design by Stefania Orfanidou
1922
Η Μικρασιατική εκστρατεία, μέρος του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1919-22, καταλήγει στην άτακτη υποχώρηση του ελληνικού στρατού μετά την κατάρρευση του μετώπου και τη γενικευμένη πλέον εκδίωξη και εξόντωση μεγάλου μέρους του αυτόχθονος ελληνικού και χριστιανικού πληθυσμού της Μικράς Ασίας. Το φθινόπωρο του 1922 φτάνουν στην Ελλάδα περίπου 900.000 Μικρασιάτες πρόσφυγες. Η απογραφή του 1928 καταμετρά 1.221.849 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη και άλλα εδάφη της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ξεριζώνονται από τις εστίες τους και εγκαθίστανται στην Ελλάδα μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης και τη Σύμβαση Ανταλλαγής ελληνοτουρκικών Πληθυσμών το 1923. Συνολικά 300.000 μουσουλμάνοι της Ελλάδας εκτοπίζονται στην Τουρκία.
Το προσωπικό και οικογενειακό οδοιπορικό του Georges Salameh είναι ένα γλαφυρό παράδειγμα του πώς ο εκτοπισμός και η ξενιτιά διακλαδώνονται στον χρόνο, στροβιλίζοντας τους ανθρώπους από τόπο σε τόπο. Ο καλλιτέχνης αφηγείται πώς οι πρόγονοί του, προερχόμενοι από διαφορετικές περιοχές της πρώην Οθωμανικής αυτοκρατορίας, κατέληξαν στο Λίβανο. Στην οικογένεια του παππού του υπήρξαν εύποροι Σμυρναίοι έμποροι δερμάτινων ειδών με καταστήματα στη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και τη Μερσίνη. Μέτοχοι ενός πολυεθνικού και πολυπολιτισμικού κόσμου, βιώνουν το 1922 τα δεινά της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι ενήλικοι γιοι φυγαδεύονται πρώτοι, με καράβι στην Κύπρο, οι υπόλοιποι άνδρες που μένουν πίσω εκτελούνται, και τα υπόλοιπα γυναικόπαιδα, μαζί με τον παππού του Δημήτρη Κωνσταντινίδη, καταφεύγουν πεζή στη Βηρυτό, μέσα από ένα μακρύ οδοιπορικό παραλιακά της Μεσογείου. Ο Λίβανος, για τους τελευταίους, γίνεται η Γη της Επαγγελίας, η νέα πατρίδα.
1933 - 1935
Ανοικοδομούνται οι προσφυγικές κατοικίες της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με τη μέριμνα του Ελληνικού Κράτους που αναζητά τρόπους για τη στέγαση των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων που είχαν συρρεύσει στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
1944
Τα Προσφυγικά δέχονται πυρά κατά τη διάρκεια της ένοπλης σύγκρουσης των Δεκεμβριανών της Αθήνας, μεταξύ του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και των βρετανικών και κυβερνητικών δυνάμεων που καλύπτουν ένα ευρύ πολιτικό φάσμα, από τη σοσιαλδημοκρατία έως την φιλομοναρχική δεξιά και τους πρώην συνεργάτες των Γερμανών. Τα Δεκεμβριανά ξεκίνησαν στις 3 Δεκεμβρίου 1944, με το πέρας της Γερμανικής Κατοχής και τελείωσαν τυπικά με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945. Ήταν το προανάκρουσμα του Εμφυλίου Πολέμου (1946 – 1949).
1975
Ξεσπάει ο Εμφύλιος Πόλεμος του Λιβάνου. Θα εξελιχθεί σε πολυετή πολεμική σύγκρουση που θα διαρκέσει μέχρι το 1990. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ο πόλεμος προκάλεσε 120.000 θανάτους και υπήρξε η αιτία της μαζικής εξόδου σχεδόν ενός εκατομμυρίου ανθρώπων από τη χώρα.
1976
O Salameh, ένα τρίχρονο μόλις παιδί, δραπετεύει οικογενειακώς με ένα καράβι από τη Βηρυτό στη Λάρνακα και από εκεί στον Πειραιά. Περνάει έντεκα μήνες στην Αθήνα, όπου μαθαίνει τα πρώτα ελληνικά του στο νηπιαγωγείο.
1989
Επιστρέφει το 1989, προς το τέλος του εμφυλίου πολέμου, έφηβος πια, δίχως να έχει επίγνωση ότι μετανάστευε οριστικά και αμετάκλητα. Είναι ένας ακόμη ξεριζωμένος. Αναζητώντας την καταγωγή και το δρόμο του, αφουγκράζεται την πόλη και το λήθαργό της ως θετός της γιος. Με το φακό του, ανασύρει τις μνήμες της ξενιτιάς.
1994 - 2005
Ολοκληρώνει τις κινηματογραφικές σπουδές του στο Παρίσι και επιστρέφει στην Αθήνα, η οποία τον αγκαλιάζει. Οι απόηχοι των τραυματικών εμπειριών και της διπλής ελληνολιβανέζικής του ταυτότητας συναντώνται και διαψεύδονται συνάμα από την ποιητική του αέναου γυρισμού. «Στο δρόμο της επιστροφής, δεν μπορώ να αναγνωρίσω το πρόσωπό μου στον καθρέφτη, άρρωστο και λεηλατημένο από το ταξίδι», γράφει στα ημερολόγιά του. Μνημεία και εικόνες αναδιατυπώνουν ως ζώσες αναπαραστάσεις «μια ακόμη αποτυχημένη προσπάθεια να επισκεφτώ μια φανταστική πατρίδα, μια εφήμερη περασμένη ύπαρξη σε διαρκή εξορία, στιγμιαίες προβολές μιας φθαρμένης νοσταλγίας και το θάνατο μιας επισφαλούς χρονολόγησης της Ιστορίας».
2004
Οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα από τις 13 έως τις 29 Αυγούστου. Λειτουργούν ως καταλυτικός παράγοντας για την κατασκευή ενός μεγάλου αριθμού έργων, όπως τoυ Μετρό και της Αττικής Οδού, τα οποία αλλάζουν καθοριστικά το τοπίο της χώρας.
2005 - 2017
Ζει στο Παλέρμο της Σικελίας, διανύοντας μια περίοδο «αυτοεξορίας», όπως την χαρακτηρίζει.
2011
Εγκαινιάζεται το καλλιμάρμαρο μνημείο Μικρασιατών στη Σάμο στη νοτιοανατολική ακτή του νησιού, στο Στενό της Μυκάλης, μόλις 1,25 ναυτικά μίλια από τις μικρασιατικές ακτές. Το μνημείο συνυπάρχει με το εκκλησάκι του προστάτη των Μικρασιατών, Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης, αλλά και με τον υδροβιότοπο της Αλυκής που φιλοξενεί πολλά είδη μεταναστευτικών πουλιών.
2015
Η Ευρωπαϊκή μεταναστευτική - προσφυγική κρίση εντείνεται με μαζικές μετακινήσεις ανθρώπων από τη δυτική και νότια Ασία, την Αφρική και τα Βαλκάνια, προς τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, για να αιτηθούν άσυλο.
2016
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες διαφεύγουν από τους πρόσφατους πολέμους στη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, καταλήγοντας στην Ελλάδα το 2015, μέσω της Μεσογείου. Οι περισσότεροι από αυτούς συνεχίζουν το ταξίδι τους προς τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2016, έπειτα από τη συμφωνία μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας και το κλείσιμο των συνόρων, όσοι μένουν πίσω, παγιδεύονται στα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα.
2017
Κατά τη διάρκεια της έρευνάς τους και την προετοιμασία της ταινίας Lettre à Théo, ο καλλιτέχνης και η σκηνοθέτις Elodie Lélu συλλέγουν πολλές ιστορίες μέσα από συνεντεύξεις με πρόσφυγες εγκλωβισμένους στην Αττική, που περιμένουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους.
2023
Επιστρέφει το Νοέμβριο από το Παλέρμο στην Αθήνα, όπου διαμένει και εργάζεται μέχρι σήμερα.
Λαμβάνει χώρα Το Ικρίωμα, μια εικαστική εγκατάσταση του καλλιτέχνη στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής B. & M. Θεοχαράκη.
works
Scaffolding, an art installation by Georges Salameh, takes place at the B & M Theocharakis Foundation for the Fine Arts and Music in Athens.
Το Ικρίωμα - design by Stefania Orfanidou
1922
Η Μικρασιατική εκστρατεία, μέρος του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1919-22, καταλήγει στην άτακτη υποχώρηση του ελληνικού στρατού μετά την κατάρρευση του μετώπου και τη γενικευμένη πλέον εκδίωξη και εξόντωση μεγάλου μέρους του αυτόχθονος ελληνικού και χριστιανικού πληθυσμού της Μικράς Ασίας. Το φθινόπωρο του 1922 φτάνουν στην Ελλάδα περίπου 900.000 Μικρασιάτες πρόσφυγες. Η απογραφή του 1928 καταμετρά 1.221.849 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη και άλλα εδάφη της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ξεριζώνονται από τις εστίες τους και εγκαθίστανται στην Ελλάδα μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης και τη Σύμβαση Ανταλλαγής ελληνοτουρκικών Πληθυσμών το 1923. Συνολικά 300.000 μουσουλμάνοι της Ελλάδας εκτοπίζονται στην Τουρκία.
Το προσωπικό και οικογενειακό οδοιπορικό του Georges Salameh είναι ένα γλαφυρό παράδειγμα του πώς ο εκτοπισμός και η ξενιτιά διακλαδώνονται στον χρόνο, στροβιλίζοντας τους ανθρώπους από τόπο σε τόπο. Ο καλλιτέχνης αφηγείται πώς οι πρόγονοί του, προερχόμενοι από διαφορετικές περιοχές της πρώην Οθωμανικής αυτοκρατορίας, κατέληξαν στο Λίβανο. Στην οικογένεια του παππού του υπήρξαν εύποροι Σμυρναίοι έμποροι δερμάτινων ειδών με καταστήματα στη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και τη Μερσίνη. Μέτοχοι ενός πολυεθνικού και πολυπολιτισμικού κόσμου, βιώνουν το 1922 τα δεινά της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι ενήλικοι γιοι φυγαδεύονται πρώτοι, με καράβι στην Κύπρο, οι υπόλοιποι άνδρες που μένουν πίσω εκτελούνται, και τα υπόλοιπα γυναικόπαιδα, μαζί με τον παππού του Δημήτρη Κωνσταντινίδη, καταφεύγουν πεζή στη Βηρυτό, μέσα από ένα μακρύ οδοιπορικό παραλιακά της Μεσογείου. Ο Λίβανος, για τους τελευταίους, γίνεται η Γη της Επαγγελίας, η νέα πατρίδα.
1933 - 1935
Ανοικοδομούνται οι προσφυγικές κατοικίες της Λεωφόρου Αλεξάνδρας με τη μέριμνα του Ελληνικού Κράτους που αναζητά τρόπους για τη στέγαση των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων που είχαν συρρεύσει στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
1944
Τα Προσφυγικά δέχονται πυρά κατά τη διάρκεια της ένοπλης σύγκρουσης των Δεκεμβριανών της Αθήνας, μεταξύ του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και των βρετανικών και κυβερνητικών δυνάμεων που καλύπτουν ένα ευρύ πολιτικό φάσμα, από τη σοσιαλδημοκρατία έως την φιλομοναρχική δεξιά και τους πρώην συνεργάτες των Γερμανών. Τα Δεκεμβριανά ξεκίνησαν στις 3 Δεκεμβρίου 1944, με το πέρας της Γερμανικής Κατοχής και τελείωσαν τυπικά με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945. Ήταν το προανάκρουσμα του Εμφυλίου Πολέμου (1946 – 1949).
1975
Ξεσπάει ο Εμφύλιος Πόλεμος του Λιβάνου. Θα εξελιχθεί σε πολυετή πολεμική σύγκρουση που θα διαρκέσει μέχρι το 1990. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ο πόλεμος προκάλεσε 120.000 θανάτους και υπήρξε η αιτία της μαζικής εξόδου σχεδόν ενός εκατομμυρίου ανθρώπων από τη χώρα.
1976
O Salameh, ένα τρίχρονο μόλις παιδί, δραπετεύει οικογενειακώς με ένα καράβι από τη Βηρυτό στη Λάρνακα και από εκεί στον Πειραιά. Περνάει έντεκα μήνες στην Αθήνα, όπου μαθαίνει τα πρώτα ελληνικά του στο νηπιαγωγείο.
1989
Επιστρέφει το 1989, προς το τέλος του εμφυλίου πολέμου, έφηβος πια, δίχως να έχει επίγνωση ότι μετανάστευε οριστικά και αμετάκλητα. Είναι ένας ακόμη ξεριζωμένος. Αναζητώντας την καταγωγή και το δρόμο του, αφουγκράζεται την πόλη και το λήθαργό της ως θετός της γιος. Με το φακό του, ανασύρει τις μνήμες της ξενιτιάς.
1994 - 2005
Ολοκληρώνει τις κινηματογραφικές σπουδές του στο Παρίσι και επιστρέφει στην Αθήνα, η οποία τον αγκαλιάζει. Οι απόηχοι των τραυματικών εμπειριών και της διπλής ελληνολιβανέζικής του ταυτότητας συναντώνται και διαψεύδονται συνάμα από την ποιητική του αέναου γυρισμού. «Στο δρόμο της επιστροφής, δεν μπορώ να αναγνωρίσω το πρόσωπό μου στον καθρέφτη, άρρωστο και λεηλατημένο από το ταξίδι», γράφει στα ημερολόγιά του. Μνημεία και εικόνες αναδιατυπώνουν ως ζώσες αναπαραστάσεις «μια ακόμη αποτυχημένη προσπάθεια να επισκεφτώ μια φανταστική πατρίδα, μια εφήμερη περασμένη ύπαρξη σε διαρκή εξορία, στιγμιαίες προβολές μιας φθαρμένης νοσταλγίας και το θάνατο μιας επισφαλούς χρονολόγησης της Ιστορίας».
2004
Οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα από τις 13 έως τις 29 Αυγούστου. Λειτουργούν ως καταλυτικός παράγοντας για την κατασκευή ενός μεγάλου αριθμού έργων, όπως τoυ Μετρό και της Αττικής Οδού, τα οποία αλλάζουν καθοριστικά το τοπίο της χώρας.
2005 - 2017
Ζει στο Παλέρμο της Σικελίας, διανύοντας μια περίοδο «αυτοεξορίας», όπως την χαρακτηρίζει.
2011
Εγκαινιάζεται το καλλιμάρμαρο μνημείο Μικρασιατών στη Σάμο στη νοτιοανατολική ακτή του νησιού, στο Στενό της Μυκάλης, μόλις 1,25 ναυτικά μίλια από τις μικρασιατικές ακτές. Το μνημείο συνυπάρχει με το εκκλησάκι του προστάτη των Μικρασιατών, Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης, αλλά και με τον υδροβιότοπο της Αλυκής που φιλοξενεί πολλά είδη μεταναστευτικών πουλιών.
2015
Η Ευρωπαϊκή μεταναστευτική - προσφυγική κρίση εντείνεται με μαζικές μετακινήσεις ανθρώπων από τη δυτική και νότια Ασία, την Αφρική και τα Βαλκάνια, προς τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, για να αιτηθούν άσυλο.
2016
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες διαφεύγουν από τους πρόσφατους πολέμους στη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, καταλήγοντας στην Ελλάδα το 2015, μέσω της Μεσογείου. Οι περισσότεροι από αυτούς συνεχίζουν το ταξίδι τους προς τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2016, έπειτα από τη συμφωνία μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας και το κλείσιμο των συνόρων, όσοι μένουν πίσω, παγιδεύονται στα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα.
2017
Κατά τη διάρκεια της έρευνάς τους και την προετοιμασία της ταινίας Lettre à Théo, ο καλλιτέχνης και η σκηνοθέτις Elodie Lélu συλλέγουν πολλές ιστορίες μέσα από συνεντεύξεις με πρόσφυγες εγκλωβισμένους στην Αττική, που περιμένουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους.
2023
Επιστρέφει το Νοέμβριο από το Παλέρμο στην Αθήνα, όπου διαμένει και εργάζεται μέχρι σήμερα.
Λαμβάνει χώρα Το Ικρίωμα, μια εικαστική εγκατάσταση του καλλιτέχνη στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής B. & M. Θεοχαράκη.
works
sweeper
gate
White Middle Sea
photo by Chris Doulgeris
He's an artist and filmmaker. His artwork and practice deal with an idiosyncratic experience of sedimentation, both in a physical and a metaphysical sense, through a creative comparison of reality, languages and narrations. His raw materials are files, recordings, images, which arise through peripatetics, gestures, reconstructions, and a sense of listening. He has lived in Lebanon, Cyprus, France, Sicily and Egypt. For the last six years, he has been residing and working in Athens. In his first contact with cinema and photography, two decades ago, he tried to embrace Athens, the city that shaped him, not for what it should be or for what he wanted it to be, but for what it is and eluded him. The result was a series of short films and photographic series recollected under the title Cahiers de la paix 1998- 2006. Since 1998, he has been exhibiting photographic installations and videos, documentaries and experimental films in Greece and abroad. Since 2009, he is the co-founder of the production and publishing platform MeMSéA. His artworks form part of private and public collections.
Ο Georges Salameh είναι εικαστικός καλλιτέχνης και κινηματογραφιστής. Η δουλειά και η έρευνά του αφορούν σε μια ιδιότυπη εμπειρία της καθίζησης, τόσο με τη φυσική όσο και με τη μεταφυσική έννοια, μέσα από τη δημιουργική σύγκριση της πραγματικότητας, των γλωσσών και των αφηγήσεων. Οι πρώτες του ύλες είναι αρχεία, ηχογραφήσεις, εικόνες, που προκύπτουν μέσα από περιπατητικές πρακτικές, χειρονομίες και ανακατασκευές, καθώς και από την αίσθηση της ακοής. Τα έργα του παράγονται σε μεγάλες χρονικές περιόδους περιμένοντας να συμβεί αυτή η ελάχιστη καθίζηση. Έχει ζήσει στο Λίβανο, την Κύπρο, τη Γαλλία, τη Σικελία και την Αίγυπτο. Τα τελευταία έξι χρόνια ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Στην πρώτη του επαφή με τον κινηματογράφο και τη φωτογραφία, πριν από δύο δεκαετίες, επιχείρησε να αγκαλιάσει την Αθήνα, την πόλη που τον διαμόρφωσε, όχι τόσο για αυτό που θα έπρεπε να είναι ή για αυτό που ήθελε να είναι, αλλά για αυτό που είναι και του διέφευγε. Το αποτέλεσμα ήταν μια σειρά από μικρού μήκους ταινίες και φωτογραφικές σειρές που συγκέντρωσε στα «Τετράδια ειρήνης» (Cahiers de la paix, 1998-2006). Από το 1998 εκθέτει φωτογραφικές εγκαταστάσεις και βίντεο, ντοκιμαντέρ και δοκιμιακές ταινίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από το 2009 είναι συνιδρυτής της πλατφόρμας παραγωγής και εκδόσεων MeMSéA. Τα έργα του ανήκουν σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές.
She's an unaffiliated curator, writer and educator based in Barcelona. Ηer research focuses on the way photography, archive, film and the photobook interact with the 21st century artistic avant-garde, contributing to a revision and renewal of the dominant narrative forms and ideological myths of contemporary visual culture. She has curated various exhibitions, among them, AMORE: An Unfinished Trilogy by Valentina Abenavoli (Void/Athens Photo Festival, 2017), Dragana Jurišić: My Own Unknown (Centre Culturel Irlandais, Paris, 2017), Reversiones (Centro de la Imagen, Mexico DF, 2017), Lukas Birk: Travelogue Sammlung (Galerie Lustenau, Austria 2018), You Are What You Eat (Krakow Photomonth 2019), and ACTS I-VII by Oculi, (PHOTO 2022 Ιnternational Festival of Photography-Benalla Gallery, Australia). She regularly contributes essays on photography criticism for international publications and for artists.
photo by Chris Doulgeris
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Nefeli Siafaka
photo by Chris Doulgeris
photo by Chris Doulgeris
photo by Chris Doulgeris
photo by Chris Doulgeris
Στην εικαστική εγκατάσταση Το Ικρίωμα, ο Georges Salameh χαρτογραφεί τον τρόπο με τον οποίο σμιλεύεται η μνήμη με τα θραύσματα της λήθης που την περιβάλλουν, και μαζί τους, η ατομική και συλλογική υπαρξιακή μας αντίφαση. Μνημεία και εικόνες αναδιατυπώνουν, ως στιγμιαίες προβολές, το αέναο ταξίδι της επιστροφής, και μαζί με αυτό, μια ύπαρξη σε διαρκή εξορία, μια φθαρμένη νοσταλγία και τον θάνατο μιας επισφαλούς χρονολόγησης της Ιστορίας.
Στον πέμπτο όροφο του Ιδρύματος Θεοχαράκη, με θέα την Ακρόπολη και το Κοινοβούλιο, ο Ελληνολιβανέζος καλλιτέχνης στήνει ένα εφήμερο εργοτάξιο, δια μέσου του οποίου διαπραγματεύεται το οδοιπορικό των προγόνων του, οι οποίοι υπέμειναν τα δεινά της Μικρασιατικής Καταστροφής το 1922. Ακολούθησε ο επαναλαμβανόμενος ξεριζωμός του ιδίου και της οικογένειάς του, μετά το ξέσπασμα του πολυετούς εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο το 1975, και η υπόσχεση μιας νέας ζωής στην Αθήνα.
Το εργοτάξιο παρουσιάζεται με διττή μορφή, ως μνημείο υπό αναστήλωση και ως ανασκαφικό εύρημα αναδυόμενο από τα βάθη της γης. Στο Sweeper (2004), μια μαρμάρινη πλάκα φέρει στην επιφάνειά της μια έγχρωμη εικόνα όπου απεικονίζεται η πρόσοψη των Προσφυγικών κτηρίων ή αλλιώς Κουντουριώτικων επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, και η οποία, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, καλύφθηκε με μια φωτογραφική αναπαραγωγή του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης, προκειμένου να παραμείνει κρυφή η εικόνα εγκατάλειψης και εξαθλίωσης τους. Πίσω από το ριγμένο από το αυγουστιάτικο μελτέμι παραπέτασμα, αναδύεται η πρόσοψη με τις σκαλωσιές στήριξης, η οποία παραπαίει. Αποκαλύπτεται, έτσι, μια στρωματογραφία ιστορικών πραγματικοτήτων που συνυπάρχουν με τον χρόνο της λήψης ως ζωντανός ιστός διάψευσης, αλλά και ως πεδίο δυνητικής προβολής.
Το έργο αυτό συνδιαλέγεται με ένα δεύτερο έργο που αποτελείται από την φωτογραφία Πύλη (2019) και την αρχειακή ταινία μικρού μήκους White Middle Sea (2010). Η Πύλη απεικονίζει το Μνημείο Μικρασιατών στη Σάμο, το οποίο είναι διαρθρωμένο από Ιωνικούς κίονες και φέρει χαραγμένα τα ονόματα των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας. Το κτίσμα νοηματοδοτείται ως μια μνημειακή πύλη στο μέλλον, εν αναμονή ή διάψευση μιας νέας αρχής, και απευθύνεται σε όλους τους πρόσφυγες, σε όλα τα μήκη και πλάτη της Μεσογείου. Το White Middle Sea από την άλλη, βασισμένο σε αρχειακό υλικό Super 8 που είχε τραβήξει ο πατέρας του καλλιτέχνη, καταγράφει το πρώτο ταξίδι του Salameh από τη Βηρυτό στην Αθήνα μέσω Λάρνακας το 1976, λίγο μετά το ξέσπασμα του Εμφυλίου Πολέμου. Φαινομενικά, τα πλάνα αυτά ανακαλούν τα παιδικά του χρόνια τα οποία, στην πραγματικότητα, όμως, έχουν εξαφανιστεί. «Η παιδική μου ηλικία έχει γίνει για μένα ένα είδος τοπίου», γράφει ο καλλιτέχνης, «δεν έχω πλέον πραγματική ανάμνηση αυτής της εποχής». Για να προσθέσει: «Δεν είμαστε άραγε το τοπίο όλων όσων έχουμε δει;» Τα μνημειακά θραύσματα συλλογικής μνήμης συμπληρώνονται εδώ από μια προσωπική μαρτυρία που δεν έχει τόσο στόχο να δημιουργήσει έναν αντι-μνημονικό χώρο, αλλά να διερευνήσει, να ανανοηματοδοτήσει και εν τέλει, να συμφιλιωθεί με τον τρόπο με τον οποίο κυοφορείται η μνήμη και το παράδοξο αλλά αναγκαίο συμπλήρωμα της, η λήθη.
Το Ικρίωμα προσκαλεί το κοινό σε μια σειρά ασκήσεων ενσυναίσθησης που αφορούν μνημονικές λειτουργίες καθίζησης και ανάδυσης του τραύματος και που επιτυγχάνονται, όχι μόνο μέσα από την περιήγηση στην εγκατάσταση, αλλά και μέσα από ένα πλούσιο πρόγραμμα παράλληλων δράσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν εργαστήρια, προβολές και performance, μεταξύ άλλων. Μέσα από την οικειοποίηση και την αναπλαισίωση της μνήμης και της λήθης που συντηρεί η προσωπική και οικογενειακή του γενεαλογία, ο καλλιτέχνης γίνεται αρχαιολόγος/συντηρητής και, εν τέλει, μεσολαβητής. Ανασύρει και μοιράζεται βιωματικά θραύσματα και αισθήματα συνδεδεμένα με τον εκάστοτε ξεριζωμό, στα οποία είμαστε σε θέση να ανακαλύψουμε μια ισχνή αντανάκλαση του εαυτού μας και να αποτολμήσουμε έναν πολυφωνικό επαναπροσδιορισμό της θέσης μας στον κόσμο.
Καλλιτέχνης: Georges Salameh
Επιμέλεια: Νατάσσα Χριστιά
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρίνα Μήλιου-Θεοχαράκη
Βοηθός Παραγωγής: Νεφέλη Σιαφάκα
Εκπαιδευτικά Προγράμματα: Ειρήνη Αλεξανδράκη, Άννα Πλέσσα
Επικοινωνία: Εύα Καραγιαννάκη
photo by Chris Doulgeris
PARALLEL EVENTS
19/03/2023Narratives and oral histories based on experiences of uprooting; testimonies emerging through images and other relics but also through the integration into the new homeland. Revival, representation, sharing. How do personal or genealogical experiences shape individual identity in the present while keeping alive the idea of eternal return? An experiential activity that includes a brief explanation of the artist’s project.
Narrators: Georges Salameh, Kalliopi Anthi
She's an unaffiliated curator, writer and educator based in Barcelona. Ηer research focuses on the way photography, archive, film and the photobook interact with the 21st century artistic avant-garde, contributing to a revision and renewal of the dominant narrative forms and ideological myths of contemporary visual culture. She has curated various exhibitions, among them, AMORE: An Unfinished Trilogy by Valentina Abenavoli (Void/Athens Photo Festival, 2017), Dragana Jurišić: My Own Unknown (Centre Culturel Irlandais, Paris, 2017), Reversiones (Centro de la Imagen, Mexico DF, 2017), Lukas Birk: Travelogue Sammlung (Galerie Lustenau, Austria 2018), You Are What You Eat (Krakow Photomonth 2019), and ACTS I-VII by Oculi, (PHOTO 2022 Ιnternational Festival of Photography-Benalla Gallery, Australia). She regularly contributes essays on photography criticism for international publications and for artists.
Η Νατάσσα Χριστιά εργάζεται ως επιμελήτρια, αρθρογράφος και εκπαιδευτικός στον χώρο της καλλιτεχνικής φωτογραφίας, με έδρα την Βαρκελώνη. Η έρευνά της επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο η φωτογραφία, το αρχείο, το φιλμ και το φωτογραφικό βιβλίο (photobook) συνδιαλέγονται με την καλλιτεχνική πρωτοπορία του 21ου αιώνα, συμβάλλοντας στην αναθεώρηση και ανανέωση των κυρίαρχων αφηγηματικών σχημάτων και ιδεολογικών μύθων του σύγχρονου οπτικού πολιτισμού. Μεταξύ των εκθέσεων που έχει επιμεληθεί, περιλαμβάνονται: AMORE: An Unfinished Trilogy by Valentina Abenavoli (Void / Athens Photo Festival 2017), Dragana Jurišić: My Own Unknown (Centre Culturel Irlandais, Παρίσι 2017), Reversiones (Centro de la Imagen, Πόλη του Μεξικού 2017), Lukas Birk: Travelogue Sammlung (Galerie Lustenau, Αυστρία, 2018), The Family of No Man (επιμέλεια από κοινού με τον Brad Feueherlm, Cosmos Arles Books 2018), You Are What You Eat (Krakow Photomonth 2019) και ACTS I-VII by Oculi, (PHOTO 2022 Ιnternational Festival of Photography-Benalla Gallery, Αυστραλία). Έχει δημοσιεύσει κείμενα δοκιμιακού χαρακτήρα σε διεθνείς δημοσιεύσεις και συλλογικούς τόμους.
photo by Chris Doulgeris
Opening
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Alexandra Masmanidi
Two weeks later a strong wind breaks the marble into pieces ... and a new one is made again.
Δύο βδομάδες αργότερα ένας δυνατός άνεμος θρυμματίζει το μάρμαρο ... και ξαναφτιάχνεται ένα καινούργιο εργο.
photo by Chris Doulgeris
photo by Chris Doulgeris
photo by Chris Doulgeris
photo by Chris Doulgeris
In Scaffolding Georges Salameh maps out the way in which memory is molded, lined by fragments of oblivion, alongside our individual and collective existential contradictions. Monuments and images recast the perpetual journey of return as momentary projections, and, through it, a form of existence in perpetual exile, a worn-out longing and the death of a precarious chronology of History.
On the 5th floor of the Theocharakis Foundation, with a view to the Acropolis and the Hellenic Parliament building, the Greek-Lebanese artist has installed an ephemeral construction site – a site of reflection upon his ancestors’ journey through life. They endured the devastating consequences of the Greco-Turkish War in 1922 and went through yet another uprooting, which the artist and his family personally experienced after the outbreak of the long Lebanese Civil War, in 1975; then came, the promise of a new life in Athens.
The installation is twofold in nature – a monument under restoration and an excavation artefact emerging from the depths of the earth. Sweeper (2004), a colour photographic print, mounted on a marble plaque, depicts the facade of the historic Kountouriotika refugee housing complex on Alexandra’s Avenue during the Athens 2004 Summer Olympics. For the duration of the Games, it was covered by a giant poster with a photographic reproduction of the Acropolis in an attempt to keep the desolate condition of the buildings from the public eye. Behind the giant poster, the August meltemi wind uncovers a tottering facade and scaffolding. What emerges is a stratigraphy of concurrent historical realities at the time when the image was taken – a living tissue of refutation as well as a field for potential projection.
This installation is in dialogue with an artwork comprising the color photograph Gate (2019) and the archival short film White Middle Sea (2010). Gate depicts the Asia Minor Refugee Memorial in Samos, constructed of Ionic columns with inscriptions of the names of cities in Asia Minor. The structure is conceived as a monumental gateway to the future, awaiting a new beginning, or a potential disillusionment – an invocation to all refugees across the Mediterranean Sea. Based on Super 8 footage shot by the artist’s father, White Middle Sea documents Salameh’s earliest journey by boat from Beirut to Athens via Larnaca in 1976, shortly after the outbreak of the civil war. At first glance, the footage evokes the artist’s childhood, when in fact it had just been, irrevocably taken from him. “I no longer have a real memory of that period. My childhood has become for me a sort of landscape”, writes the artist, only to add, “After all, aren’t we a landscape of all we have seen?”. The monumental fragments of collective memory in these two artworks are here complemented by a personal account, which, rather than reinforcing an anti-memorial space, attempts to investigate, re-signify and eventually reconcile itself with the way in which memory and – its odd but indispensable bedfellow – oblivion –, are engendered.
Scaffolding invites the audience to a series of empathy exercises concerning mnemonic operations of trauma sedimentation and emersion that are also accomplished through a rich program of parallel events, including workshops, screenings and performances – to name a few. By appropriating and reframing memory and oblivion ingrained in his family genealogy, – the artist becomes an archaeologist/custodian, and, ultimately, a mediator. He unearths and shares experiential fragments and emotions involving uprooting and its aftermath, in which we are in a position to discover a faint reflection of ourselves and venture into a manifold redefinition of our place in the world.
Artist: Georges Salameh
Curator: Natasha Christia
Artistic Director: Marina Miliou-Theocharakis
Exhibition Production Assistant: Nefeli Siafaka
Educational Programs: Eirini Alexandrakis, Anna Plessa
Communication: Eva Karagiannakis
Duration: March 16–May 26, 2023
photo by Stefania Orfanidou
On the 5th floor of the Theocharakis Foundation, with a view to the Acropolis and the Hellenic Parliament building, the Greek-Lebanese artist has installed an ephemeral construction site – a site of reflection upon his ancestors’ journey through life. They endured the devastating consequences of the Greco-Turkish War in 1922 and went through yet another uprooting, which the artist and his family personally experienced after the outbreak of the long Lebanese Civil War, in 1975; then came, the promise of a new life in Athens.
The installation is twofold in nature – a monument under restoration and an excavation artefact emerging from the depths of the earth. Sweeper (2004), a colour photographic print, mounted on a marble plaque, depicts the facade of the historic Kountouriotika refugee housing complex on Alexandra’s Avenue during the Athens 2004 Summer Olympics. For the duration of the Games, it was covered by a giant poster with a photographic reproduction of the Acropolis in an attempt to keep the desolate condition of the buildings from the public eye. Behind the giant poster, the August meltemi wind uncovers a tottering facade and scaffolding. What emerges is a stratigraphy of concurrent historical realities at the time when the image was taken – a living tissue of refutation as well as a field for potential projection.
This installation is in dialogue with an artwork comprising the color photograph Gate (2019) and the archival short film White Middle Sea (2010). Gate depicts the Asia Minor Refugee Memorial in Samos, constructed of Ionic columns with inscriptions of the names of cities in Asia Minor. The structure is conceived as a monumental gateway to the future, awaiting a new beginning, or a potential disillusionment – an invocation to all refugees across the Mediterranean Sea. Based on Super 8 footage shot by the artist’s father, White Middle Sea documents Salameh’s earliest journey by boat from Beirut to Athens via Larnaca in 1976, shortly after the outbreak of the civil war. At first glance, the footage evokes the artist’s childhood, when in fact it had just been, irrevocably taken from him. “I no longer have a real memory of that period. My childhood has become for me a sort of landscape”, writes the artist, only to add, “After all, aren’t we a landscape of all we have seen?”. The monumental fragments of collective memory in these two artworks are here complemented by a personal account, which, rather than reinforcing an anti-memorial space, attempts to investigate, re-signify and eventually reconcile itself with the way in which memory and – its odd but indispensable bedfellow – oblivion –, are engendered.
Scaffolding invites the audience to a series of empathy exercises concerning mnemonic operations of trauma sedimentation and emersion that are also accomplished through a rich program of parallel events, including workshops, screenings and performances – to name a few. By appropriating and reframing memory and oblivion ingrained in his family genealogy, – the artist becomes an archaeologist/custodian, and, ultimately, a mediator. He unearths and shares experiential fragments and emotions involving uprooting and its aftermath, in which we are in a position to discover a faint reflection of ourselves and venture into a manifold redefinition of our place in the world.
Artist: Georges Salameh
Curator: Natasha Christia
Artistic Director: Marina Miliou-Theocharakis
Exhibition Production Assistant: Nefeli Siafaka
Educational Programs: Eirini Alexandrakis, Anna Plessa
Communication: Eva Karagiannakis
Duration: March 16–May 26, 2023
photo by Stefania Orfanidou
Στην εικαστική εγκατάσταση Το Ικρίωμα, ο Georges Salameh χαρτογραφεί τον τρόπο με τον οποίο σμιλεύεται η μνήμη με τα θραύσματα της λήθης που την περιβάλλουν, και μαζί τους, η ατομική και συλλογική υπαρξιακή μας αντίφαση. Μνημεία και εικόνες αναδιατυπώνουν, ως στιγμιαίες προβολές, το αέναο ταξίδι της επιστροφής, και μαζί με αυτό, μια ύπαρξη σε διαρκή εξορία, μια φθαρμένη νοσταλγία και τον θάνατο μιας επισφαλούς χρονολόγησης της Ιστορίας.
Στον πέμπτο όροφο του Ιδρύματος Θεοχαράκη, με θέα την Ακρόπολη και το Κοινοβούλιο, ο Ελληνολιβανέζος καλλιτέχνης στήνει ένα εφήμερο εργοτάξιο, δια μέσου του οποίου διαπραγματεύεται το οδοιπορικό των προγόνων του, οι οποίοι υπέμειναν τα δεινά της Μικρασιατικής Καταστροφής το 1922. Ακολούθησε ο επαναλαμβανόμενος ξεριζωμός του ιδίου και της οικογένειάς του, μετά το ξέσπασμα του πολυετούς εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο το 1975, και η υπόσχεση μιας νέας ζωής στην Αθήνα.
Το εργοτάξιο παρουσιάζεται με διττή μορφή, ως μνημείο υπό αναστήλωση και ως ανασκαφικό εύρημα αναδυόμενο από τα βάθη της γης. Στο Sweeper (2004), μια μαρμάρινη πλάκα φέρει στην επιφάνειά της μια έγχρωμη εικόνα όπου απεικονίζεται η πρόσοψη των Προσφυγικών κτηρίων ή αλλιώς Κουντουριώτικων επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, και η οποία, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, καλύφθηκε με μια φωτογραφική αναπαραγωγή του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης, προκειμένου να παραμείνει κρυφή η εικόνα εγκατάλειψης και εξαθλίωσης τους. Πίσω από το ριγμένο από το αυγουστιάτικο μελτέμι παραπέτασμα, αναδύεται η πρόσοψη με τις σκαλωσιές στήριξης, η οποία παραπαίει. Αποκαλύπτεται, έτσι, μια στρωματογραφία ιστορικών πραγματικοτήτων που συνυπάρχουν με τον χρόνο της λήψης ως ζωντανός ιστός διάψευσης, αλλά και ως πεδίο δυνητικής προβολής.
Το έργο αυτό συνδιαλέγεται με ένα δεύτερο έργο που αποτελείται από την φωτογραφία Πύλη (2019) και την αρχειακή ταινία μικρού μήκους White Middle Sea (2010). Η Πύλη απεικονίζει το Μνημείο Μικρασιατών στη Σάμο, το οποίο είναι διαρθρωμένο από Ιωνικούς κίονες και φέρει χαραγμένα τα ονόματα των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας. Το κτίσμα νοηματοδοτείται ως μια μνημειακή πύλη στο μέλλον, εν αναμονή ή διάψευση μιας νέας αρχής, και απευθύνεται σε όλους τους πρόσφυγες, σε όλα τα μήκη και πλάτη της Μεσογείου. Το White Middle Sea από την άλλη, βασισμένο σε αρχειακό υλικό Super 8 που είχε τραβήξει ο πατέρας του καλλιτέχνη, καταγράφει το πρώτο ταξίδι του Salameh από τη Βηρυτό στην Αθήνα μέσω Λάρνακας το 1976, λίγο μετά το ξέσπασμα του Εμφυλίου Πολέμου. Φαινομενικά, τα πλάνα αυτά ανακαλούν τα παιδικά του χρόνια τα οποία, στην πραγματικότητα, όμως, έχουν εξαφανιστεί. «Η παιδική μου ηλικία έχει γίνει για μένα ένα είδος τοπίου», γράφει ο καλλιτέχνης, «δεν έχω πλέον πραγματική ανάμνηση αυτής της εποχής». Για να προσθέσει: «Δεν είμαστε άραγε το τοπίο όλων όσων έχουμε δει;» Τα μνημειακά θραύσματα συλλογικής μνήμης συμπληρώνονται εδώ από μια προσωπική μαρτυρία που δεν έχει τόσο στόχο να δημιουργήσει έναν αντι-μνημονικό χώρο, αλλά να διερευνήσει, να ανανοηματοδοτήσει και εν τέλει, να συμφιλιωθεί με τον τρόπο με τον οποίο κυοφορείται η μνήμη και το παράδοξο αλλά αναγκαίο συμπλήρωμα της, η λήθη.
Το Ικρίωμα προσκαλεί το κοινό σε μια σειρά ασκήσεων ενσυναίσθησης που αφορούν μνημονικές λειτουργίες καθίζησης και ανάδυσης του τραύματος και που επιτυγχάνονται, όχι μόνο μέσα από την περιήγηση στην εγκατάσταση, αλλά και μέσα από ένα πλούσιο πρόγραμμα παράλληλων δράσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν εργαστήρια, προβολές και performance, μεταξύ άλλων. Μέσα από την οικειοποίηση και την αναπλαισίωση της μνήμης και της λήθης που συντηρεί η προσωπική και οικογενειακή του γενεαλογία, ο καλλιτέχνης γίνεται αρχαιολόγος/συντηρητής και, εν τέλει, μεσολαβητής. Ανασύρει και μοιράζεται βιωματικά θραύσματα και αισθήματα συνδεδεμένα με τον εκάστοτε ξεριζωμό, στα οποία είμαστε σε θέση να ανακαλύψουμε μια ισχνή αντανάκλαση του εαυτού μας και να αποτολμήσουμε έναν πολυφωνικό επαναπροσδιορισμό της θέσης μας στον κόσμο.
Καλλιτέχνης: Georges Salameh
Επιμέλεια: Νατάσσα Χριστιά
Διεύθυνση Παραγωγής: Μαρίνα Μήλιου-Θεοχαράκη
Βοηθός Παραγωγής: Νεφέλη Σιαφάκα
Εκπαιδευτικά Προγράμματα: Ειρήνη Αλεξανδράκη, Άννα Πλέσσα
Επικοινωνία: Εύα Καραγιαννάκη
photo by Chris Doulgeris
PARALLEL EVENTS
19/03/2023
Encounters with Oral Narration
Συναντήσεις με την προφορική αφήγηση
Αφηγήματα, προφορικές ιστορίες βασισμένες σε βιώματα ξεριζωμού. Οι μαρτυρίες που αναδύονται μέσα από εικόνες και άλλα κειμήλια, αλλά και η ενσωμάτωση στη νέα πατρίδα. Αναβίωση, αναπαράσταση, μοίρασμα. Πώς οι προσωπικές ή οι γενεαλογικές εμπειρίες διαμορφώνουν την ατομική ταυτότητα στο παρόν και συντηρούν την ιδέα της αέναης επιστροφής. Μια δράση βιωματικού χαρακτήρα που συνπεριλαμβάνει και μια σύντομη επεξήγηση του έργου.
Aφηγητές: Georges Salameh, Καλλιόπη Άνθη
Η Καλλιόπη Άνθη γεννήθηκε το 1964 στην Τσεχία από Έλληνες γονείς, πολιτικούς πρόσφυγες. Σπούδασε Ειδική Αγωγή στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα και δίδαξε παιδιά κι εφήβους με ειδικές ανάγκες για σχεδόν 2 δεκαετίες. Το 1990 επαναπατρίστηκε και από τότε ζει στην Κέρκυρα με τον Τσέχο σύζυγό της. Από το 2002 εργάζεται ως σύμβουλος ψυχικής υγείας χρησιμοποιώντας τεχνικές αποφόρτισης στρες και τη μέθοδο Συστημικής Αναπαράστασης για τη βελτίωση σχέσεων στην οικογένεια και σε άλλα συστήματα.
photo by Stefania Orfanidou
photo by Stefania Orfanidou
19/03/2023
Workshop: Books, Photo Archives and Fictional Realities
Narrators: Georges Salameh, Natasha Christia
Εργαστήριο: Βιβλίο, φωτογραφικό αρχείο και μυθοπλασία
Η δράση φέρνει σε επαφή την αφήγηση και το αρχειακό ντοκουμέντο με το βιβλίο. Τί προκύπτει από την εν νέου ανάγνωση βιβλίων και κειμένων που έχουν χαραχθεί στη μνήμη και το υποσυνείδητο της γενεαλογίας μας; Πώς στοιχειώνουν οι αφηγήσεις και οι απαγγελίες στίχων το οικογενειακό άλμπουμ, και πώς γίνεται το αντίθετο; Ο καλλιτέχνης προχωραει σε μια δεύτερη, πιο προσεκτική ανάγνωση και οικειοποίηση μιας σειράς βιβλίων, τα οποία ενέπνευσαν το έργο του Let Us Stop and Weep ως παράθυρα αφηγήσεων που ξεκλειδώνουν ιστορίες μιας απωθημένης, παρελθούσας ζωή. Συνδιαλλεγεταί μαζί τους, αναγνωρίζοντας τη σημασία που κατέχουν ως μέρος ενός κληροδοτήματος αναμνήσεων αναπόσπαστα συνδεδεμένων με τα ατομικά και συλλογικά βιώματα του όποιου ξεριζωμού.
Αφηγητές: Georges Salameh, Νατάσσα Χριστιά
Αφηγητές: Georges Salameh, Νατάσσα Χριστιά
Screenings: Maesmak & Hippodamia
Maesmak is What’s your name? in Arabic. Maesmak is a meditative exploration of one day spent in Rutba in late 2002 to plant an olive tree against the war, just before the invasion of Iraq. Maesmak is also a metaphor about cancer, a disease consuming and invading the body of a dictatorship. Its main victims though are the ones without a name in the books of History
Hippodamia recounts what Georges Salameh has witnessed since he first arrived in Greece. The video roams Viktoria Square in Athens, looking for faded origins. and raising questions regarding belonging.
Maesmak σημαίνει «Πώς σε λένε;» στα αραβικά. Στα τέλη του 2002, λίγο πριν από την εισβολή στο Ιράκ, μια στοχαστική περιπλάνηση λαμβάνει χώρα στην πόλη Ρούτμπα με σκοπό να φυτευτεί μια ελιά κατά του πολέμου. Maesmak είναι επίσης μια μεταφορά για τον καρκίνο, μια ασθένεια που εισβάλλει στο σώμα μιας δικτατορίας και το αναλώνει. Τα πρωταρχικά της θύματα εμφανίζονται δίχως όνομα στο βιβλίο της Ιστορίας.
Η Ιπποδάμεια αφηγείται τι είδε ο Georges Salameh από τότε που ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Tο βίντεο περιδιαβαίνει την πλατεία Βικτωρίας, αναζητώντας ξεθωριασμένες καταγωγές και θέτοντας ερωτήματα περί ανήκειν.
photo by Stefania Orfanidou
Q&A with the artist.
Moderator: Natasha Christia
Moderator: Natasha Christia
Mετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση και Q&A με τον καλλιτέχνη.
Συντονίστρια: Νατάσσα Χριστιά
06/05/2023
Συντονίστρια: Νατάσσα Χριστιά
06/05/2023
Encounters with Memory
The debate revolves around Georges Salameh’s Sweeper, which depicts the facade of the historic Kountouriotika refugee housing complex on Alexandra’s Avenue during the Athens 2004 Summer Olympics. Through the “reading” of this photograph, a series of themes unfolds, regarding the historical, imaginary and visual imprints of uprooting on the city, and their role in projecting οr resisting the dominant narratives of integration.
Narrators: Eirini Avramopoulou, Natasha Christia, Georges Salameh
Τη συζήτηση πλαισιώνει το έργο του Georges Salameh, Sweeper, το οποίο απεικονίζει την πρόσοψη των Προσφυγικών Κτηρίων, ή αλλιώς, Κουντουριώτικων, επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η «ανάγνωση» του εν λόγω έργου αποτελει έναυσμα για τη διαπραγμάτευση μιας σειράς θεμάτων γύρω από τα ιστορικά, φαντασιακά και οπτικά αποτυπώματα του ξεριζωμού στην πόλη, και τον τρόπο με τον οποίον συνδράμουν ή αντιστέκονται στα κυρίαρχα αφηγήματα ενσωμάτωσης.
Aφηγητές: Ειρήνη Αβραμοπούλου, Νατάσσα Χριστιά, Georges Salameh.
Ειρήνη Αβραμοπούλου επίκουρη καθηγήτρια κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και Ε.Υ. του ερευνητικού προγράμματος “Συν-αισθηματικά πεδία φροντίδας: Έμφυλη βία και ανθεκτικότητα την εποχή της πανδημίας του Covid-19” [ΕΛΙΔΕΚ, Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας, https://covcare.gr/]. Έχει διεξάγει επιτόπια έρευνα στην Τουρκία και την Ελλάδα ενώ τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την ανθρωπολογία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κοινωνικών κινημάτων, την ανθρωπολογία του σώματος και των συν-αισθημάτων, τις σπουδές φύλου και σεξουαλικότητας και την μεταποικιακή κριτική. Είναι συγγραφέας των βιβλίων: Porno-graphics and Porno-tactics: Desire, Affect and Representation in Pornography (συνεπιμ. με την Irene Peano, 2016, Punctum Books), Το Συν-αίσθημα στο Πολιτικό. Υποκειμενικότητες, Εξουσίες, Ανισότητες στο Σύγχρονο Κόσμο (επιμ., εκδόσεις Νήσος, 2018), Αντι-κείμενα Σεξουαλικότητας. Κριτικές Θεωρίες, Διεπιστημονικές Αναγνώσεις (συνεπιμ. με την Άσπα Χαλκίδου, εκδόσεις Τόπος, 2022). Ταυτόχρονα, κείμενά της έχουν δημοσιευτεί σε πολλούς συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά. Είναι μέλος της διοικούσας επιτροπής του Εργαστηρίου Ανθρωπολογικής Έρευνας, της Επιτροπής Ισότητας Φύλων στο Πάντειον Πανεπιστήμιο και της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Φεμινιστιqά.
Narrators: Eirini Avramopoulou, Natasha Christia, Georges Salameh
Eirini Avramopoulou is Assistant Professor of Social Anthropology and P.I. of the Cov-Care research [https://covcare.gr/en/], hosted at Panteion University of Social and Political Sciences, Athens, Greece. Her research interests include anthropology of human rights, social movements and activism; feminist and psychoanalytic approaches to subjectivity, biopolitics and affect; and more recently she focuses on asylums, displacement, memory, trauma and ‘caring economies’. She is the author of Porno-graphics and Porno-tactics: Desire, Affect and Representation in Pornography, (co-edited with Irene Peano, 2016, Punctum Books), Affect in the Political: Subjectivities, Power and Inequalities in the Modern World, 2018, Nisos: Athens (in Greek), and Sexuality’s Object(ion)s. Critical Theories, Interdisciplinary Readings, co-edited with Aspa Chalkidou, 2022, Topos: Athens (in Greek). She is a member of the editorial advisory board of the e-journal Feministiqά.
Συναντήσεις με τη μνήμη
Aφηγητές: Ειρήνη Αβραμοπούλου, Νατάσσα Χριστιά, Georges Salameh.
Ειρήνη Αβραμοπούλου επίκουρη καθηγήτρια κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και Ε.Υ. του ερευνητικού προγράμματος “Συν-αισθηματικά πεδία φροντίδας: Έμφυλη βία και ανθεκτικότητα την εποχή της πανδημίας του Covid-19” [ΕΛΙΔΕΚ, Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας, https://covcare.gr/]. Έχει διεξάγει επιτόπια έρευνα στην Τουρκία και την Ελλάδα ενώ τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την ανθρωπολογία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κοινωνικών κινημάτων, την ανθρωπολογία του σώματος και των συν-αισθημάτων, τις σπουδές φύλου και σεξουαλικότητας και την μεταποικιακή κριτική. Είναι συγγραφέας των βιβλίων: Porno-graphics and Porno-tactics: Desire, Affect and Representation in Pornography (συνεπιμ. με την Irene Peano, 2016, Punctum Books), Το Συν-αίσθημα στο Πολιτικό. Υποκειμενικότητες, Εξουσίες, Ανισότητες στο Σύγχρονο Κόσμο (επιμ., εκδόσεις Νήσος, 2018), Αντι-κείμενα Σεξουαλικότητας. Κριτικές Θεωρίες, Διεπιστημονικές Αναγνώσεις (συνεπιμ. με την Άσπα Χαλκίδου, εκδόσεις Τόπος, 2022). Ταυτόχρονα, κείμενά της έχουν δημοσιευτεί σε πολλούς συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά. Είναι μέλος της διοικούσας επιτροπής του Εργαστηρίου Ανθρωπολογικής Έρευνας, της Επιτροπής Ισότητας Φύλων στο Πάντειον Πανεπιστήμιο και της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Φεμινιστιqά.
'sweeper' original slide
red sweater
yellow sweater
photo by Stefania Orfanidou
photo by Stefania Orfanidou
photo by Stefania Orfanidou
07/05/2023
Performance: “LET US STOP AND WEEP”
The artist will interact with printed documents and audiovisual material from the Let Us Stop and Weep archive. It is a series of photos, videos, objects and texts, which, in the context of the archive’s life and creative configuration, have been constantly rearranged and edited. Through a range of thematic approaches, he will explore, edit and curate new narratives.
Narrator: Georges Salameh
Narrator: Georges Salameh
Ο καλλιτέχνης θα συνδιαλλαγεί με έντυπα έγγραφα και οπτικοακουστικό υλικό του αρχείου Let Us Stop and Weep. Πρόκειται για μια σειρά φωτογραφιών, βίντεο, αντικειμένων και κειμένων, τα οποία, στα πλαίσια της ζωής και δημιουργικής διαμόρφωσης του αρχείου, έχουν τύχει διαρκούς αναδιάταξης και επεξεργασίας. Μέσα από μια σειρά θεματικών προσεγγίσεων, θα εξερευνήσει, θα επεξεργαστεί και θα επιμεληθεί νέες αφηγήσεις.
Aφηγητής: Georges Salameh
Aφηγητής: Georges Salameh
photo by Stefania Orfanidou
photo by Galatia Iatraki
Encounters with the artist
The artist Georges Salameh held five guided tours at THF Raw exhibition Scaffolding
Ο καλλιτέχνης Georges Salameh πραγματοποίησε πέντε ξεναγήσεις στην έκθεση Το Ικρίωμα
photo by Alexandra Masmanidi
photo by Stefania Orfanidou
Workshops for children with the artist
Εργαστήρια για παιδιά με τον καλλιτέχνη
The artist and the curator would like to express their gratitude to the production contributors of Scaffolding
Nikolis Marmara Ltd (Yorgos Roumeliotis)
Kaloupoemporiki Techniki Karava S.A. (Eirini Karava)
Plexi Market
Macart Graphic (Michalis Varouxis)
Chris Doulgeris
Stefania Orfanidou
Ioanna Nissiriou
Alexandra Saliba
Stefan Lorenzutti
Αnd to the direction and the production team of Theocharakis Foundation
